جنبش‌های اجتماعی و فرهنگی ایران در گذر تاریخ

14.5

21.5

شهناز یزدان‌پناه

جنبش‌های اجتماعی و فرهنگی ایران در گذر تاریخ

تهران

آسمان نیلگون

1398

9786226463

88

فارسی

شیعه, اسلام

کتاب جنبش های اجتماعی و فرهنگی ایران در گذر تاریخ، متشکل از چهار مقاله، درباره‌ی رخدادهای قرن اول تا پنجم هجری است. شیرین یزدان‌پناه، مؤلف این کتاب، مطالب تاریخی را از کتاب‌های معتبر پیشین برگزیده و با نثری ساده برای خواننده مطرح می‌کند. خواندن این کتاب، اطلاعات مستندی را درمورد اوضاع اجتماعی و فرهنگی ایران، در طول پنج قرن، دراختیار شما قرار می‌دهد. <h2>معرفی کتاب</h2> این کتاب، چهار مقاله را بررسی کرده و به چهار مورد از مواردی که نقشی در تغییر اوضاع اجتماعی و فرهنگی داشتند، اشاره کرده است. یکی از این چهار مورد، نقش دهقانان در اسلام‌پذیری ایرانیان است؛ دهقانان در گرایش توده‌های مردم به اسلام و حفظ سنت‌های ایرانی، آبادانی شهرها، احیای زمین‌های نامزروع و متروک، حمایت از فرهنگ و زبان ایرانی و انتقال آموزه‌های اداری به حکومت تازه تأسیس خلفا، نقشی اساسی برعهده داشتند. این بررسی‌ها نشان می‌دهد اگر تدبیر و دوراندیشی و فداکاری برخی از دهقانان در بدو ورود اسلام به ایران نبود، این سرزمین نیز همانند دیگر کشورهای اسلامی، در فرهنگ و سنت اعراب تحلیل می‌رفت؛ ولی با از خودگذشتگی دهقانان، ایران سراسر اسلامی شد، بی‌آن‌که هویت و موجودیت فرهنگی‌اش را از دست بدهد. <h2>گزیده‌ای از کتاب</h2> «بعد از انقراض حکومت آل بویه و سلطه‌ی سلجوقیان بر بغداد، واکنش انتقام جویانه‌ی اهل سنت علیه شیعیان آغاز می‌شود. حکام سلجوقی شیعیان را اعم از زیدیه-امامیه-اسماعیلیه مورد آزار و اذیت و قتل و غارت قرار می‌دهند (پطروشفسکی، 13 54 ، 279). شیعیان و فقهای آنها ناگزیر به تقیه روی آوردند و عقایدشان را پنهان کردند و در برخی موارد حتی خویشتن را سنی معرفی نمودند (همان جا). دوره‌ای که از اواسط قرن پنجم هجری آغاز شد تا هجوم مغولان یعنی نیمه‌ی اول قرن هفتم هجری از جهت گسترش و رونق ادبیات و تألیفات شیعه دوره‌ای نامساعد بود. در آغاز فتوحات مغول و به دنبال آن، روی کار آمدن ایلخانان مغول، شیعیان بار دیگر آزادیشان را به دست آوردند؛ زیرا مغولان با همه‌ی ادیان مدارا می‌کردند. زمانی که ایلخانان به اسلام گرویدند الجایتو، سلطان خدابنده به مذهب شیعه‌ی امامیه گرایید، ولی نتوانست مذهب شیعه را دین رسمی و دولتی اعلام کند، زیرا فقیهان اهل سنت (شافعی و حنبلی) و دهقانان ایرانی در آن زمان بیشتر سنی‌مذهب بودند و با نظر او مخالفت کردند. بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین عالم شیعه در این زمان نجم‌الدین جعفربن محمد حلی خواهرزاده‌ی مطهر حلی بود که در گرایش الجایتو خدابنده به مذهب شیعه نقشی مؤثر داشت.» <h2>چرا باید کتاب جنبش های اجتماعی و فرهنگی را بخوانیم؟</h2> آینده، بازتابی از اتفاقات گذشته است. ملتی که گذشته‌ی سرزمینشان را ندانند، نمی‌توانند اتفاقاتی که در زمان حال می‌افتد به گذشته پیوند دهند. کتاب جنبش های اجتماعی و فرهنگی ایران در گذر تاریخ، گریزی به اتفاقات رخ داده در پنج دهه از گذشته زده و انعکاس تصویری از اوضاع اجتماعی و فرهنگی ایران است. <h2>مشخصات کتاب جنبش های اجتماعی و فرهنگی</h2> عنوان کتاب: جنبش های اجتماعی و فرهنگی در گذر تاریخ نویسنده: شیرین یزدان‌پناه تعداد صفحات: 88 ژانر: تاریخ