چهار مقاله کتابی است از نظامی عروضی سمرقندی، نویسنده و شاعر سدهٔ ششم هجری. نام اصلی کتاب مجمعالنوادر است. از آنجا که در این کتاب از چهار فن، دانش دبیری، شاعری، طب و نجوم، در چهار گفتار جداگانه سخن رفته، از قدیم به نام چهار مقاله معروف شدهاست. کتاب در بین سالهای ۵۵۱ و ۵۵۲ به یکی از شاهزادگان آل شنسب تقدیم شدهاست.
نویسندهٔ کتاب ابوالحسن نظامالدین یا نجم الدین احمد بن عمر بن علی سمرقندی معروف به نظامی عروضی از شعرا و نویسندگان قرن ششم هجری است که از اشعار او جز چند قطعه هجا، چیزی به جا نماندهاست. با این وجود چنانچه از محتوای کتاب بر میآید، این نویسنده نثر خوبی داشته و کتاب چهارمقالهٔ او از نمونههای برجستهٔ نثر و انشای فارسی است. وی گذشته از شاعری و دبیری در فنون طب و نجوم هم مهارت داشته و حکایتهایی که در چهار مقاله ذکر میکند گواه این نکته است.
تاریخ تألیف کتاب، چنانکه پیشتر اشاره شد، هرچند در درون کتاب مذکور نیست، ولی قطعاً پس از سال ۵۵۲ هـ. یا سال وفات سلطان سنجر سلجوقی، نبودهاست؛ زیرا از متن کتاب مشخص میشود که سلطان سنجر در زمان تألیف کتاب زنده بوده، به گونهای که نظامی عروضی در کتاب خود در حق وی دعا میکند.