کتاب تاریخ ایران باستان تاریخ مفصل ایران قدیم به همت حسن پیرنیا، نوشته شده و نخستین کتابی است که بسیار کامل و طولانی تاریخ ایران پیش از اسلام را، به شیوه علمی و بر اساس مستندات و کشفیات باستانشناسی، همراه با تاریخ و فرهنگ مملکتهای مهم و همعصر با ایران روایت میکند. سرآغاز این کتاب از 2225 سال پیش از میلاد و از دوره سومریها و اکدیها است و تا پایان سلسله اشکانیان نگاشته شده است. اما متاسفانه عمر نویسنده به روایت سلسلههای بعدی کفاف نداد.
معرفی کتاب
کتاب تاریخ ایران باستان به قلم میرزا حسن خان پیرنیا معروف به «مشیرالدوله» نوشته شد که طولانیترین و کاملترین آثار درباره تاریخ ایران باستان است. این کتاب بازه زمانی طولانی از حدود دو هزار سال قبل از میلاد و از دوران سومریها را تا پایان دوره اشکانیان در بر میگیرد. تاریخ ایران باستان تنها یک کتاب تاریخ نیست، بلکه دایرةالمعارفی کامل از تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران است. همچنین دیگر حکومتهای همعصر با سلسلههای ایران، مانند یونان، هند، روم، مصر و بینالنهرین را روایت میکند. خواندن این کتاب، مخاطب را با تاریخ گرانبهای حکومتهایی مانند مادها، هخامنشیان، اشکانیان، سلوکیان و دیگر سلسلههای بزرگ ایران باستان، آشنا میکند. پیرنیا با دقت تمام مستندات این کتاب را جمع آوری کرده که از هرگونه زیادهگویی، بزرگنمایی و اغراق، به دور است.
گزیدههایی از کتاب تاریخ ایران باستان
« آریان روایت خود را دنبال کرده گوید (همانجا بند 5): اسکندر رسولان داریوش را مرخص کرده بعد ترسیپ را فرستاد که جواب نامه را به داریوش رسانیده بیآنکه توضیحاتی بدهد برگردد. مضمون نامه اسکندر چنین بود: «نیاکان شما داخل مقدونیه و یونان شده این ممالک را غارت کردند و حال آنکه از طرف ما آزاری ندیده بودند. اکنون به سمت سپهسالاری کل یونانیان من به آسیا آمدهام تا انتقام آنها و خود را از توهینی که شده بکشم. شما به پرنتیها که بر علیه پدر من بودند کمک کردید و اخس قشونی به تراکیه که جزو مملکت ما بود فرستاد. پدر من به دست کسانی کشته شد که شما محرک آنها بودید و در تمام نامههای خودتان شما از این جنایت به خود بالیدید. پس از آنکه آرسس با گواس را به قتل رساندید تخت را بر خلاف قوانین ایران غصب کردید و در حالی که در مقابل پارسیها مقصر بودید به یونان نامههایی نوشتید تا آن را بر علیه من بشورانید. »
در مورد نویسنده کتاب
حسن پیرنیا، ملقب به مشیرالدوله، سال ۱۲۵۰ در نایین متولد شد. وی حقوقدان، سیاستمدار، تاریخنگار ایرانی، و نخستوزیر ایران در اواخر عهد قاجار بود که در ۲۹ آبان ۱۳۱۴ خورشیدی در تهران درگذشت. پیرنیا که با روشنفکران و متفکرانی همچون سعید نفیسی، عباس اقبال آشتیانی و سیدحسن تقیزاده هم دوره بود. وی در نگارش کتاب تاریخ ایران باستان از آنها یاری گرفت و در نهایت اثری بر پایه منابع موثق و تحلیلهای علمی و تاریخنگارانه از خود بر جای گذاشت.
خواندن این کتاب به چه کسانی پیشنهاد میشود؟
مطالعه این کتاب، اثر ستودنی تاریخ و فرهنگ را به علاقمندان به تاریخ ایران پیشنهاد میکنیم.
مشخصات کتاب تاریخ ایران باستان
نویسنده: حسن پیرنیا زبان اولیه کتاب: فارسی ژانر: تاریخ تعداد صفحات: 1224