کتاب طاعون از آلبر کامو یکی از نزدیک‌ترین داستان‌ها است به دنیای امروز. یا دقیق‌تر بگویم دو سال اخیر. این کتاب، با نگرشی روانشناسی و فلسفی به بیماری طاعون، به عنوان یک اپیدمی همه‌گیر و پیشامد‌های منحصر به فردش می‌نگرد. داستان با آرامش پیش از توفان شروع می‌شود، یعنی چند روز یا حتی ساعت قبل شیوع گسترده‌ی این بیماری. درست وقتی که اجساد پوسیده‌ی موش‌ها یافته می‌شوند. در کتاب طاعون، بر خلاف دیگر نوشته‌های آلبر کامو، درگیری‌ها و تفکرات فردی هدف و وسیله نیستند. بلکه اجتماع و کوشش برای نجات انسان است که با همبستگی صورت می‌گیرد. آلبر کامو تلاش کرده که تا جای ممکن این کتاب را بر اساس واقعیت پیش ببرد. به همین، دلیل مکان آن را، یکی از محل‌های واقع شدن حادثه، یعنی اُران الجزایر در نظر گرفته است. اپیدمی بودن بیماری طاعون و شرایط پیش‌آمده بر اثر شیوع آن، مثل سرایت سریع و شدید بیماری، مرگ و میر و قرنطینه، نزدیکی زیادی با شرایط حال حاضر کره‌ی زمین دارد. با این تفاوت که طاعون، تنها چند منطقه را درگیر خود کرده بود.
بخش‌هایی از کتاب طاعون
«روزنامه‌ها که در ماجرای موش‌ها آن همع پرگویی کرده بودند، دیگر حرف نمی‌زدند. زیرا موش‌ها در کوکه می‌میرند اما انسان‌ها درون خانه‌ها. و روزنامه‌ها فقط با کوکه کار دارند.» «حال که نظام عالم به دست مرگ نهاده شده است، شاید به نفع خداوند است که مردم به او معتقد نباشند و بدون چشم گرداندن به آسمانی که او در آن خاموش نشسته است، با همهٔ نیروهاشان با مرگ مبارزه کنند.» «فهمیده‌ام همهٔ بدبختی انسان‌ها از این است که به زبان صریح و روشن حرف نمی‌زنند. از این رو تصمیم گرفته‌ام که صریح حرف بزنم و صریح رفتار کنم تا در راه درست بیفتم.»
درباره‌ی نویسنده، آلبر کامو
آلبر کامو، فیلسوف و نویسنده‌ی الجزایری است که در سال ١٩١٣ زاده شد چهل و هفت سال بعد، یعنی در سال ١٩۶٠، بر اثر سانحه‌ی تصادف با خودرو جان باخت. زندگی فقیرانه‌اش در خانواده، و تحصیلات متوسطه‌ی او در کنار ثروتمندان، درس‌هایی فرا‌تر از دروس آکادمیک به او داد. جرقه‌های فکر کردن و صبر بی‌اندازه‌اش در همین روزها خورده شد. اولین آثار رسمی آلبر کامو را می‌توان مربوط به حدود دهه‌ی سی دانست، اما پیش از آن مشغول به روزنامه‌نگاری هم بود. او بعد از رودیارد کیپلینگ، جوانترین برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات است. دریافت جایزه‌ی نوبلش مربوط به سه سال قبل از مرگ اوست.
چرا این کتاب جذاب و خواندنی است؟
کتاب طاعون را از جهات زیادی مورد بحث و بررسی می‌توان قرار داد. همانطور که گفته شد، نویسنده در این کتاب، بالأخره اجتماع را بر فرد ارجح دانسته و کلماتش را با این جهت نوشته است. همه‌ی ما می‌دانیم که شرایط اضطرار با حالت عادی چقدر تفاوت می‌کند و نیازمند چه منش و رفتاری است. اما چه قدر به آن پایبند می‌مانیم؟ در کتاب طاعون، شخصیت‌های گوناگونی ساخته و پرداخته شده‌اند که هر کدام به وضوح یا در لفافه نماینده‌ای از قشر، یا تفکر است. انکار دولت و دولتمردان را می‌بینیم، بلای آسمانی شمردن بیماری از سمت کلیسا، تلاش و ایثار پزشک، خستگی‌ناپذیری عاشق‌پیشه‌ها و... .
خواندن این کتاب به چه کسانی پیشنهاد می‌شود؟
آلبر کامویی که بیشتر به فرد و تفکرات فردی می‌اندیشد و از آن می‌نویسد (یا حداقل اینطور به نظر می‌رسد)، این بار داستانی کاملا اجتماعی خلق کرده. اما قطعا مایه‌هایی از انفراد در آن حضور دارند. اگر مایلید تا جامعه را به مثابه یک فرد ببینید و آن را با روزهای کنونی مقایسه کنید حتما کتاب طاعون را بارها و بارها مطالعه کنید.
برگشت
