مخزن الاسرار نخستین اثر پرآوازه شاعر گنجه است که در روزگار جوانی یعنی حدود سیسالگی به تحریر آمده است. نظامی پیش از آن به دیگر اقسام شعر چون غزل و قصیده میپرداخته است. این مثنوی کتابی است صرفاً اخلاقی که انسان، محور و مدار آن است. گاه این انسان را به درجهای فرامیبرد که از ملک درمیگذراند و گاه او را از تخت عزت فرومیافکند و به تازیانه ادب فرو میکوبد و تحقیر میکند، تا از چه زاویهای در او نگریسته باشد. .